Een belangrijk onderdeel van de Vrijmetselarij in Nederland is het schrijven en vervolgens presenteren van een zogeheten Bouwstuk of Bouwsteen.
Wat is een Bouwstuk?
Als we het bij de vrijmetselarij hebben over een Bouwstuk, dan is dat symbolisch bedoeld. Het is niet zo dat we letterlijk bouwen aan iets dat je kunt vastpakken. Een Bouwstuk/Bouwsteen is een presentatie of voordracht door één van onze Broeders of Zusters. Het onderwerp van het Bouwstuk kan geïnspireerd zijn op een gemeenschappelijk jaarthema, maar kan ook zelfgekozen zijn en gebaseerd op persoonlijke ervaringen. Je verdiept je in een onderwerp dat jou raakt; iets uit je eigen leven, uit de samenleving, de actualiteit of een boek, wijsbegeerte, psychologie, kunst enz. enz. enz. Meestal vertelt de spreker ook waarom dit onderwerp zo raakt en wat hij of zij ervan heeft geleerd.
Voorbeelden van onderwerpen
Je mag jouw persoonlijke verhaal vertellen. Maar een ander onderwerp kan ook. Zo zijn er in het afgelopen jaar bijvoorbeeld Bouwstukken gehouden over verbinding, over duurzaam samenleven, over symbolen in de loge, de kathedraal van Chartres, de theorieën van Carl Jung en vele andere. Dit zijn slechts voorbeelden. Je wordt bij de vrijmetselarij gestimuleerd om vooral jóuw eigen, authentieke inbreng te delen. Er wordt altijd met respect voor het ingebrachte en de spreker geluisterd, zodat iedereen zonder aarzeling zijn voordracht kan opleveren. Ook als presenteren je niet zo gemakkelijk afgaat of als het thema voor jou heel gevoelig is.
Het doel van Bouwstukken
Het schrijven aan een Bouwstuk wordt door vele van onze leden als iets leerzaams ervaren. Door jouw gedachten en ervaringen in woorden te gieten ontstaan vaak de mooiste inzichten. Je mag hiervoor zo veel tijd nemen als je wilt.
Spreken in het openbaar kan voor sommige van ons best spannend voelen. Maar wetende dat je in een veilige omgeving verkeert, kan ook dit een heilzame en leerzame ervaring zijn. Je wordt niet beoordeeld. Er wordt geluisterd naar wat jij te vertellen hebt, op jouw unieke manier. Wat je deelt met Broeders en Zusters blijft altijd binnen de muren van de loge. Deze vertrouwelijkheid wordt ook wel de “getande rand” genoemd.
Een Bouwstuk kan op meerdere vlakken leerzaam zijn. Je kunt er letterlijk nieuwe informatie van opsteken, maar ook op spiritueel vlak inzichten verkrijgen. Door jouw interpretatie naast die van anderen te plaatsen snijdt het mes aan twee kanten. Zowel de schrijver van het Bouwstuk als de toehoorder raken erdoor geïnspireerd. Dat kan op de avond zelf gebeuren, maar het effect werkt soms ook veel later nog door.
Na het opleveren van het Bouwstuk
Is het bouwstuk gehouden tijdens een bijeenkomst in de Voorhof (buiten de tempel)? Dan volgt er na zo’n bouwstuk een Comparitie. Het doel van de comparitie is jouw kijk op het onderwerp verder te verbreden. Door samen stil te staan, na te denken én met elkaar in gesprek te raken ontstaan nieuwe perspectieven. Je hoeft het hierbij overigens niet altijd met elkaar eens te zijn. Je mag jouw mening of ervaring naast die van een ander leggen, zonder daarbij in discussie te gaan.
Je kunt er ook voor kiezen om jouw bouwstuk voor te dragen in de tempel, tijdens een Rituaal. In dat geval wordt er niet gecompareerd, maar is het bouwstuk vooral bedoeld om er in stilte over na te denken. Om te bedenken hoe de presentatie van een ander je eigen beelden en inzichten aanvult en misschien ook wel wat heeft veranderd of verdiept. Zo wordt de logebijeenkomst niet alleen een luisteravond, maar ook een reflectie en leermoment voor iedereen.